Συλλέξαμε στοιχεία καταναλώσεων από οικιακούς καταναλωτές σε όλες τις πόλεις της Κύπρου και χαράξαμε το τυπικό προφίλ της μέσης οικίας. Η μέση οικία στην Κύπρο το 2015 και μέχρι τα μέσα του 2016 έχει μέσο σταθμικό κόστος ενέργειας 0,16 ως 0,18 €/KWh αναλόγως του όγκου κατανάλωσης. Καταναλώνει περίπου 6000 KWh / έτος και το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας ανέρχεται περίπου στα 180 ευρώ ανά δίμηνο. Συνεπώς τα ποσοστά που αναφέρονται πιο κάτω έχουν αντίκρισμα στις συγκεκριμένες αυτές τιμές ενέργειας και κόστους. Σκοπός της έρευνας ήταν να αναδείξουμε πιθανούς τρόπους εξοικονόμησης ενέργειας και κατ’ επέκταση χρημάτων στην μέση οικία της Κύπρου, αλλά και να καταρρίψουμε μύθους σχετικά με την ενεργειακή κατανάλωση κάποιων συσκευών και τη χρήση τους. Επομένως το σενάριο αναφοράς μας θα αφορά τη μέση οικία και τις ενεργειακές απαιτήσεις και συνήθειες των χρηστών αυτής.

Γενικά περί ενεργειακής συνείδησης

Φωτισμός
Η πλέον οικονομικότερη λύση αρχικού κόστους είναι οι συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού (οικονομικοί) και οι σωλήνες φθορισμού (φλορέντζες) όπου απαιτείται υψηλό επίπεδο φωτιστικής ισχύος και για επαγγελματική χρήση. Επίσης οι φωτοδιόδοι (LED) προσφέρουν πολύ χαμηλές καταναλώσεις και είναι ο ασφαλής δρόμος για χαμηλή κατανάλωση και μεγάλη διάρκεια ζωής. Ωστόσο επισημαίνουμε πως δεν είναι πάντα οικονομοτεχνικά βέλτιστο να αλλάζονται οι συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού με φωτοδιόδους, καθώς εξαρτάται από τις στάθμες φωτισμού των δύο περιπτώσεων, το αρχικό κόστος αντικατάστασης και τις ώρες χρήσης του συγκεκριμένου φωτιστικού σώματος.  Προτείνεται για μεγάλες επενδύσεις να εκπονείται οικονομοτεχνική ανάλυση από αρμόδιο μηχανικό. Στατιστικά αναφέρουμε πως η μέση οικία έχει μέση ισχύ φωτισμού 70W με οικονομικούς λαμπτήρες και με μέσο όρο λειτουργίας 7 ώρες ανά ημέρα. Τα πιο πάνω δεδομένα θέτουν το ποσοστό του φωτισμού σε 4-5%.

Κλιματισμός
Εφαρμόζουμε συστήματα διαιρούμενου τύπου ενεργειακής κλάσης Α’ και με συμπιεστή μεταβλητών στροφών μεταβολής συχνότητας (Inverter). ‘Έχουμε 25-30% εξοικονόμηση ενέργειας σε σχέση με κάποιο κλιματιστικό με συμπιεστή σταθερών στροφών. Η μέση οικία χρησιμοποιεί 3 κλιματιστικά για 4-5 μήνες τον χρόνο για ανάγκες θέρμανσης και ψύξης για 5-6 ώρες την ημέρα. Η κατανάλωση ανέρχεται ετησίως στο 15-18% επί της συνολικής. Τα σύγχρονα διαιρούμενα κλιματιστικά τύπου inverter και αντλίες θερμότητας νερού, επιτυγχάνουν σημαντικές εξοικονομήσεις ακόμα και συγκριτικά με λέβητες θέρμανσης. Προτείνουμε όπως οι θερμοκρασίες ρυθμίζονται για ψύξη στους 26-27 C° μέχρι και 28-29 C° για το βράδυ και 22-23 C° για θέρμανση.

Ψυγείο
Αντικαθιστούμε τα παλιά ψυγεία με σύγχρονα ενεργειακής κλάσης Α’. Αυτό το μέτρο εξασφαλίζει πέραν του 40% εξοικονόμηση και η αποπληρωμή τέτοιας επένδυσης είναι κοντά στα δύο έτη. Επιλέγουμε όσο το δυνατό μικρότερο μέγεθος εξυπηρετεί τις ανάγκες μας. Εγκαθιστούμε το ψυγείο μακριά από εστίες θερμότητας και ευνοούμε τον αερισμό του όσο γίνεται περισσότερο. Ελέγχουμε περιοδικά το μονωτικό ελαστικό της πόρτας για φθορές και αποφεύγουμε να βάζουμε τρόφιμα που είναι ζεστά. Εκτελούμε διαδικασία απόψυξης όταν δούμε ανάπτυξη πάγου στο εσωτερικό. Ποσοστό κατανάλωσης στην μέση οικία είναι 7-8%, με επιπλέον 6-7% κατανάλωση αν έχουμε σε λειτουργία και επιπλέον ψυγείο νερού.

Πλυντήριο
Επιλέγουμε πλύσεις με χαμηλότερες θερμοκρασίες και περισσότερη ώρα σε κατάσταση μουλιάσματος. Αποφεύγουμε να ξεκινούμε κάποια πλύση με τον κάδο μισογεμάτο, εκτός αν μπορούμε να εκτελέσουμε συντομότερη πλύση. Για παλαιά πλυντήρια συστήνουμε όσο γίνεται χαμηλότερες θερμοκρασίες και να εκκινούμε τις πλύσεις με τον κάδο γεμάτο.

Θερμοσίφωνας
Η μέση οικία έχει την ανάγκη συνεισφοράς από ηλεκτρισμό στο ζεστό νερό χρήσης 3-4 μήνες στο έτος και μία με δύο ώρες ανά ημέρα. Αυτό μας δίνει ένα ποσοστό 8-10% της συνολικής ετήσιας ενέργειας. Αν οι ανάγκες είναι πολύ περισσότερες, τότε συστήνουμε όπως μελετηθεί η περίπτωση από αρμόδιο μηχανικό ώστε να εξεταστεί η πιθανότητα για επιπλέον ηλιακό συλλέκτη ή προσθήκη / αύξηση του δοχείου αποθήκευσης. Κάποιες συμβουλές είναι να μην αφήνουμε τον θερμοσίφωνα σε ηλεκτρική παροχή για πολλές ώρες πριν την χρήση και να προσπαθεί η οικογένεια να κάνει χρήση ζεστού νερού όσο γίνεται κατά την διάρκεια της ημέρας, ώστε να ξαναζεσταθεί το δοχείο με ηλιακή ενέργεια.

Ηλεκτρική κουζίνα – μαγείρεμα
Από τις πιο ηλεκτροβόρες συσκευές είναι η ηλεκτρική κουζίνα καθώς με μέση χρήση μία ώρα την ημέρα η κατανάλωση κυμαίνεται μεταξύ 20-30% της συνολικής ετήσιας. Η πιο οικονομική μέθοδος θέρμανσης για μαγειρική χρήση φαίνεται ότι είναι το υγραέριο, καθώς η φιάλη υγραερίου 10 κιλών με μέσο κόστος 12€, προσφέρει 1800 φορές χαμηλότερο κόστος θερμικής ενέργειας σε σχέση με τις ηλεκτρικές αντιστάσεις.

Ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές
Λοιπές συσκευές στην μέση οικία που μπορεί να είναι σχετικά μεγάλης ισχύος αλλά όχι τόσο μεγάλης κατανάλωσης είναι η τοστιέρα, το σεσουάρ μαλλιών, φούρνος μικροκυμάτων. Λόγω της περιορισμένης χρήσης σε διάρκεια στη μέση οικία που είναι 5-6 λεπτά την ημέρα, οι καταναλώσεις αυτές δεν ξεπερνούν το 1-2% η κάθε μια ετησίως.
Ηλεκτρονικές συσκευές με τυπική χρήση όπως φορητοί υπολογιστές, στερεοφωνικά, εξοπλισμός διαδικτύου και άλλες μικροσυσκευές δεν ξεπερνούν το 1,5-2,5% ετησίως η κάθε μια, και μια σύγχρονη τηλεόραση 24” ισχύος 100W με χρήση 6-8 ώρες την ημέρα δεν ξεπερνά το 5% της συνολικής ετήσιας κατανάλωσης.

Μύθος πλέον είναι ότι οι φορτιστές κινητών και φορητών υπολογιστών καταναλώνουν ενέργεια ακόμα και όταν είναι πάνω σε ρευματοδότη χωρίς φορτίο, καθώς τα σύγχρονα κυκλώματα φορτιστών και ηλεκτρονικών ισχύος θα πρέπει να μείνουν σε αναμονή πάνω από οκτώ μήνες για να καταναλώσουν 1 KWh. Επίσης μύθος είναι ότι όταν φορτιστεί το κινητό θα πρέπει να το αποσυνδέουμε από τον φορτιστή για λόγους εξοικονόμησης ενέργειας. Μετρήσεις και υπολογισμοί δείχνουν ότι θα χρειαστούμε περισσότερη ενέργεια αν φορτίσουμε μια μπαταρία κινητού από χαμηλότερο στάδιο στο 100%, σε σχέση με το να αφήσουμε το κινητό σε πλήρη φόρτιση συνεχόμενα και επίσης μεγιστοποιούμε την ζωή της μπαταρίας μας.

Απροσδόκητα μεγάλος καταναλωτής ηλεκτρικής ενέργειας φαίνονται να είναι τα ενυδρεία για τους λάτρεις τους. Το τυπικό ενυδρείο απορροφά συνεχόμενα μέση ισχύ 80W και προσθέτει 10-12% στην συνολική ετήσια κατανάλωση της τυπικής οικίας. Προς το παρόν δεν υπάρχουν μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας που μπορούν να ληφθούν.

Οι κολυμβητικές δεξαμενές αν υπάρχουν, αυξάνουν την κατανάλωση της μέσης οικίας 30-40% καθώς εργάζονται συνήθως 4 ώρες τον χειμώνα και 8 ώρες το καλοκαίρι. Προτείνεται η αναβάθμιση του συστήματος με φωτοβολταϊκά πλαίσια και φωτοβολταϊκούς οδηγούς αντλίας ώστε να επιτευχθεί καθολική εξοικονόμηση. Η αποπληρωμή τέτοιων μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας είναι συντομότερη των 5 ετών.

Γράφει ο Χαράλαμπος Δαμιανού, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός BEng, BSc / Ενεργειακός Ελεγκτής, Energy & Beyond, GDL Green Energy Group