Για πόσο οι καταναλωτές θα πληρώνουν τη μη συμμόρφωση της Κύπρου σε ενεργειακές οδηγίες;
Το ορόσημο της πράσινης συμφωνίας δεν είναι πολύ μακριά και η επίτευξη των στόχων είναι ένα από τα καίρια ζητήματα που απασχολεί τον τομέα.
Η Κύπρος, όπως και τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ, καλείται να υιοθετήσει νέες τεχνολογίες στον τομέα για τη δραστική μείωση των εκπομπών CO². Στόχος της Ευρώπης είναι όλες οι χώρες μαζί, σαν μια γροθιά, να σώσουν ό,τι μπορεί να σωθεί στον πλανήτη.
Ως το πιο απομονωμένο ενεργειακά κράτος μέλος της ΕΕ, η αξιοποίηση των τεχνολογικών μέσων που είναι διαθέσιμα στον τομέα, φαντάζει ακόμα πιο δύσκολη. Επενδυτές και καταναλωτές δεν έχουν το απαιτούμενα οφέλη ώστε να συμβάλουν στη μείωση των ρύπων του διοξειδίου του άνθρακα. Συνεπώς, η Κυπριακή Δημοκρατία καλείται να εφαρμόσει όλες τις μεταρρυθμίσεις (ή τουλάχιστον την πλειοψηφία αυτών), τις οποίες επιβάλει η ΕΕ για να δώσει τα αναγκαία κίνητρα σε επενδυτές.
Χώρες, παράδειγμα προς μίμηση, αποτελούν οι εταίροι Γερμανία, Γαλλία και Ισπανία. Χώρες οι οποίες έχουν θέσει ως πρωταρχικό στόχο την πράσινη μετάβαση, καλώντας τους νέους να συμβάλουν σε αυτή την προσπάθεια.
Δυσοίωνες οι προβλέψεις εάν δεν γίνουν μεταρρυθμίσεις
Στη θεωρία ο στόχος του 2050 είναι εφικτός, αλλά οι εκτιμήσεις των ειδικών στον τομέα είναι δυσοίωνες. Δεν πρόκειται για μια εύκολη διαδικασία και όσο αυτή καθυστερεί, τόσο θα εντείνονται οι συνέπειες, τις οποίες ήδη βλέπουμε, όπως είναι η κλιματική αλλαγή και τα ακραία καιρικά φαινόμενα σε όλο τον πλανήτη.
Η μετάβαση στην εποχή της πράσινης ενέργειας, σίγουρα θα αλλάξει τον τρόπο που λειτουργούμε πολίτες και επιχειρήσεις. Για τους πολίτες η ποιότητα διαβίωσης θα βελτιωθεί ενώ στις επιχειρήσεις εργαζόμενοι και επιχειρηματίες θα δραστηριοποιούνται σε καλύτερες συνθήκες, φιλικές προς το περιβάλλον. Κάθε πολίτης θα συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός καλύτερου κόσμου για τα παιδιά μας.
Ως εκ τούτου η Κύπρος επιβάλλεται να θέσει ως βασική προτεραιότητα την υλοποίηση των στόχων ώστε να απολαμβάνουμε τα πολλαπλά οφέλη της πράσινης μετάβασης.
Τι πρέπει να αλλάξει στην Κύπρο;
Εάν η Κυπριακή Δημοκρατία με οποιαδήποτε κυβέρνηση δεν προχωρήσει άμεσα σε μεταρρυθμίσεις, σύμφωνα με τις οδηγίες της ΕΕ, τότε οι στόχοι της πράσινης μετάβασης δεν θα είναι εφικτοί.
Τα επόμενα τρία χρόνια η Κύπρος καλείται να προχωρήσει στην επέκταση των υποσταθμών διανομής ενέργειας και στην αναβάθμιση του δικτύου ενέργειας. Το δίκτυο μας, λόγω της διείσδυσης των ΑΠΕ δεν μπορεί πλέον να δεχτεί επιπλέον MW σε παραγωγή πράσινης ενέργειας, γι’ αυτό και παρατηρείται το φαινόμενο των συχνών αποκοπών παροχής ενέργειας σε υποστατικά και μονάδες παραγωγής ενέργειας, είτε αυτή προέρχεται από συμβατικά καύσιμα είτε από ΑΠΕ.
Είναι εξίσου σημαντική η άντληση κεφαλαίων από την ΕΕ, στο παρόν στάδιο 80 εκατομμύρια έχουν εγκριθεί για την ενεργειακή αναβάθμιση της Κύπρου. Το πρώτο σχέδιο αφορά στην ανάπτυξη κεντρικών συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, τα οποία θα τοποθετηθούν κοντά σε σταθμούς διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Από αυτά τα σημεία οι αγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας θα αποθηκεύουν την ενέργεια τους ώστε να αποφορτίζουν το δίκτυο και να αποστέλλουν την ενέργεια μέσω των προμηθευτών πράσινης ενέργειας στον καταναλωτή, σε χαμηλότερες τιμές και κατά τη διάρκεια της νύχτας. Με το συγκεκριμένο σχέδιο, η χώρα θα καταφέρει να δημιουργήσει κίνητρα, αυτή την κρίσιμη τριετία.
Παράλληλα με το πιο πάνω σχέδιο, η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών σε υποστατικά θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων. Χωρίς τους έξυπνους μετρητές, δεν μπορούμε να ξέρουμε την κατανάλωση και κατ’ επέκταση δεν μπορεί να υπάρχει έλεγχος από τον Διαχειριστή Διανομής τους δικτύου. Για να υλοποιηθούν όλα όσα αναφέρονται πιο πάνω θα πρέπει να υπάρχει έλεγχος. Συνεπώς η αξιοποίηση των συστημάτων έξυπνης μέτρησης είναι απαραίτητη για την αποφυγή των blackout του δικτύου. Υπάρχουν πληροφορίες ότι έχει κατοχυρωθεί μια προσφορά για την εισαγωγή αυτής της νέας τεχνολογίας και αναμένεται εντός του 2024 να ξεκινήσει η διανομή 400,000 έξυπνων μετρητών. Συστήματα που θα καλύψουν το 65-70% των υποστατικών, ώστε ο Διαχειριστής να έχει τον έλεγχο για τη διαχείριση και κατανομή της ενέργειας.
Επίσης, η διέλευση του υγροποιημένου φυσικού αερίου μέσω της ΔΕΦΑ, είναι μια από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που απασχολεί εδώ και πολλά χρόνια. Πλέον, επιβάλλεται η αξιοποίησή του καθώς η ΑΗΚ – ως ο κύριος παραγωγός από συμβατικά καύσιμα- ρυπαίνει το περιβάλλον. Η αύξηση της τιμής της κιλοβατώρας που βλέπουν σήμερα οι καταναλωτές στους λογαριασμούς τους, οφείλεται σε μεγάλο ποσοστό στα προστίματα τα οποία επιβάλλονται στην Κύπρο εξαιτίας της μη συμμόρφωσής της και της αυξημένης ρύπανσης της ατμόσφαιρας.
Μείζον θέμα αποτελεί και το άνοιγμα της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού. Ημερομηνία, η οποία έχει μετατεθεί πολλάκοις και παρόλες τις δεσμεύσεις του κράτους από το 2015, εντούτοις οι κρατικοί φορείς κωλυσιεργούν αδικαιολόγητα. Τα τελευταία δύο χρόνια είμαστε στην μεταβατική αγορά, όπου οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, προσφέρουν πιο φθηνή ενέργεια συγκριτικά με αυτήν που προσφέρει η ΑΗΚ, σε εμπορικούς και βιομηχανικούς καταναλωτές. Σύμφωνα με πληροφορίες έχουμε η μεταβατική αγορά ηλεκτρισμού θα μεταφερθεί, τέλος του 2026. Για να μπορέσουν οι συγκεκριμένες εταιρείες να προσφέρουν στα νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις, επιβάλλεται η φιλελευθεροποίηση της αγοράς ηλεκτρισμού. Στην εποχή της ελεύθερης αγοράς, οι καταναλωτές θα μπορούν να συνάπτουν σύμβαση με τον ιδιωτικό προμηθευτή και σε συνδυασμό με την ιδιοκατανάλωση από ΦΒ θα έχουν καλύτερο έλεγχο της κατανάλωσης ενέργειας.
Ας καλλιεργήσουμε κουλτούρα ξεκινώντας από τα σχολεία
Στα χέρια των παιδιών και των νέων βρίσκεται το μέλλον του πλανήτη. Οι οικογένειες θα πρέπει να επενδύσουν στην γαλούχηση των παιδιών τους με ιδέες και αξίες, όπως την ανακύκλωση, την κομποστοποίηση και τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η ίδια η κοινωνία θα πρέπει να προχωρήσει σε μια σειρά ενεργειών ευαισθητοποίησης των πολιτών.
Μεγαλύτερη υποχρέωση να καλλιεργήσει κουλτούρα σύμφωνη με την πράσινη μετάβαση της χώρας, έχει το ίδιο το κράτος. Το Υπουργείο Παιδείας καλό είναι να εξετάσει και να παραδειγματιστεί από άλλες χώρες που επένδυσαν στην εκπαίδευση των παιδιών σχετικά με ΑΠΕ, ώστε τα παιδιά να υιοθετήσουν και να είναι σε θέση να εφαρμόσουν όλες τις πρακτικές της πράσινης ενέργειας στην καθημερινότητά τους. Κάθε παιδί, ουσιαστικά, μέσα από δράσεις και επιμορφώσεις να καταστεί υπέρμαχος της πράσινης ανάπτυξης και μεγαλώνοντας να νιώθει πως έβαλε το δικό του λιθαράκι στη διάσωση του πλανήτη.
Η προσπάθεια δεν είναι ατομική, αλλά πρόκειται για μια ομαδική προσπάθεια. Εάν δεν καταφέρουμε ως κράτος μέλος και σαν κοινωνία να είμαστε μια ομάδα, τότε δεν θα έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα.