Το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (Π.Ε.Α.) χρησιμοποιείται για την ενεργειακή σήμανση των κτιρίων. Σύμφωνα με τους περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων Νόμους 142(Ι) του 2006 (βασικός), 30(Ι)/2009 και 210(Ι)/2012 (τροποποιητικοί) προνοείται ότι «κατά την κατασκευή, την πώληση ή την εκμίσθωση κτιρίου διατίθεται στον ιδιοκτήτη ή από τον ιδιοκτήτη στον υποψήφιο αγοραστή ή εκμισθωτή, πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης κτιρίου». Έτσι, μαζί με την αίτηση για έκδοση άδειας οικοδομής ενός νέου κτιρίου πρέπει να υποβάλλεται στις Οικοδομικές Αρχές και το Π.Ε.Α. του κτιρίου, ενώ Π.Ε.Α. επιβάλλεται να διαθέτουν και υφιστάμενα κτίρια που πωλούνται ή εκμισθώνονται.

Το Π.Ε.Α. που εκδίδεται για το κάθε κτίριο το κατατάσσει σε μια ενεργειακή κατηγορία με κλίμακα από το Α μέχρι το Η, με βάση την ετήσια εκτιμώμενη συνολική κατανάλωση ενέργειας (kWh/m²) για μια τυπική χρήση του κτιρίου. Ο δείκτης αυτός αντικατοπτρίζει την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου  (kWh/m²/yr). Συνεπώς, κτίρια κατηγορίας Α χαρακτηρίζονται τα κτίρια με υψηλή ενεργειακή απόδοση και χαμηλά λειτουργικά κόστη, ενώ κατηγορίας Η τα καθόλου αποδοτικά κτίρια με υψηλή κατανάλωση. Όλα τα νέα κτίρια, καθώς και τα κτίρια που υφίστανται ανακαίνιση μεγάλης κλίμακας (δηλαδή ανακαίνιση άνω του 25% της επιφάνειας του κελύφους του κτιρίου), θα πρέπει να είναι κατηγορίας Α ή Β. Το Π.Ε.Α. παρέχει επίσης πληροφορίες για την ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπεται στο περιβάλλον από την κατανάλωση ενέργειας λόγω της τυπικής χρήσης του κτιρίου, καθώς και για το ποσοστό της ενέργειας που προέρχεται από Ανανεώσιμες και Συμβατικές Πηγές Ενέργειας.

Αρμόδια άτομα για την έκδοση των Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης είναι αδειούχοι Ειδικευμένοι Εμπειρογνώμονες, με κατάλληλες δεξιότητες και γνώσεις, εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Ειδικευμένων Εμπειρογνωμόνων της Υπηρεσίας Ενέργειας του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού. Οι Ειδικευμένοι Εμπειρογνώμονες, λαμβάνοντας υπόψη τον τρόπο λειτουργίας και χρήσης του κτιρίου (π.χ. το χρόνο λειτουργίας της θέρμανσης/ψύξης, του φωτισμού και των ηλεκτρικών συσκευών), την κατασκευή και διάταξη των χώρων, τον προσανατολισμό και τη θερμομόνωση του κτιρίου, τις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις και τα συστήματα ελέγχου, εισάγουν όλες τις σχετικές πληροφορίες στο λογισμικό πρόγραμμα iSBEM-CY (εγκεκριμένο από την Υπηρεσία Ενέργειας), μέσω του οποίου εκδίδεται το Π.Ε.Α..

Με την έκδοση του Π.Ε.Α. εξάγονται και συστάσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου, η εφαρμογή των οποίων δεν είναι υποχρεωτική. Στις συστάσεις αυτές περιλαμβάνονται μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας, με στόχο τη μείωση του κόστους της ενέργειας προς όφελος του ιδιοκτήτη ή του χρήστη, αλλά και τη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα με αντίστοιχο όφελος προς το περιβάλλον. Με βάση το χρόνο απόσβεσης της επένδυσης που απαιτείται για την εφαρμογή της κάθε σύστασης, αυτές ταξινομούνται σε επενδύσεις χαμηλού κόστους (χρόνος απόσβεσης < 3 έτη), μετρίου κόστους (χρόνος απόσβεσης 3-7 έτη) και υψηλού κόστους (χρόνος απόσβεσης > 7 έτη). Υπολογίζεται επίσης κατά προσέγγιση η ετήσια ποσότητα ενέργειας που θα εξοικονομείται και η εκτιμώμενη ενεργειακή απόδοση του κτιρίου μετά την εφαρμογή των συστάσεων.

Μετά την έκδοσή του, το Π.Ε.Α. καταχωρείται σε ειδικό Μητρώο της Υπηρεσίας Ενέργειας με βάση το μοναδικό Αριθμό Εγγραφής Πιστοποιητικού. Έχει διάρκεια ισχύος 10 ετών, αλλά σε κτίρια στα οποία πραγματοποιούνται αλλαγές, οι οποίες επηρεάζουν την ενεργειακή τους απόδοση, απαιτείται η έκδοση νέου Π.Ε.Α..

Η έκδοση Π.Ε.Α. δεν επιβάλλεται για ορισμένες κατηγορίες κτιρίων, όπως διατηρητέες οικοδομές ή αρχαία μνημεία, βιομηχανικά ή βιοτεχνικά κτίρια ή αποθήκες για τα οποία δε χρησιμοποιείται ενέργεια για τη ρύθμιση των εσωτερικών κλιματικών συνθηκών, για αγροτικά – μη κατοικήσιμα κτίρια με χαμηλές ενεργειακές απαιτήσεις ή κτίρια που χρησιμοποιούνται σε τομέα που καλύπτεται από ειδική συμφωνία για την ενεργειακή απόδοση και για μεμονωμένα κτίρια με συνολική ωφέλιμη επιφάνεια κάτω των 50m².

Σύμφωνα με την Οδηγία 2010/31/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (που ενσωματώθηκε στον τροποποιητικό Νόμο του 2012), από την 9^η Ιουλίου 2015 το Π.Ε.Α. αναρτάται σε περίοπτη για το κοινό θέση σε κτίρια συνολικής ωφέλιμης επιφάνειας άνω των 250m², που χρησιμοποιούνται από δημόσια αρχή και δέχονται συχνά επισκέψεις από το κοινό. Η σχετική πρόνοια ισχύει και για κτίρια (που δεν  χρησιμοποιούνται από δημόσια αρχή)  και δέχονται συχνά επισκέψεις από το κοινό με συνολική ωφέλιμη επιφάνεια άνω των 500m², εφόσον έχει εκδοθεί το Π.Ε.Α.. Επίσης, σύμφωνα με την ίδια Οδηγία, όταν διατίθενται κτίρια με Π.Ε.Α. προς πώληση ή εκμίσθωση, δηλώνεται ο δείκτης ενεργειακής απόδοσης του Π.Ε.Α. σε όλες τις εμπορικές διαφημίσεις.

Επισημαίνεται λοιπόν η σημασία του Π.Ε.Α. για τα κτίρια στα πλαίσια βελτίωσης της ενεργειακής τους απόδοσης με μακροπρόθεσμα οφέλη τόσο οικονομικά όσο και περιβαλλοντικά, ενώ επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο, σύμφωνα με τους σχετικούς Νόμους, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης προς αυτούς.

Γράφει ο Δήμος Δημοσθένους, Μηχανολόγος Μηχανικός Ε.Μ.Π. – Μέλος Ε.Τ.Ε.Κ., Ενεργειακός Ελεγκτής της Energy & Beyond, μέλος του ομίλου GDL Green Energy Group